5 stappen om Serious Gaming succesvol in te zetten

Punten verdienen door naar je werk te fietsen, samenwerken bevorderen met een escaperoom of de dialoog tijdens een overleg versterken met afwisselende spelvormen: games dragen bij aan het stimuleren van allerlei vormen van gedragsverandering. Ook in het bedrijfsleven. Hoe kunnen we gamend leren inzetten in een innovatieve omgeving? En hoe maak je Serious Gaming tot een succes? Annemarijn van der Linden, adviseur Leren & Ontwikkelen bij Rijkswaterstaat, vertelt over de kansen van gamend leren.

Wat is gamend leren?

De term ‘gamen’ roept wellicht beelden op van Virtual Reality-brillen of computergames, maar Serious Gaming is veel breder. Annemarijn: “Bij gamend leren pas je spelprincipes toe om het leren te stimuleren. Dat kan op allerlei manieren. Het middel dat je inzet – bijvoorbeeld een app, rollenspel of quiz – dient daarbij een hoger doel in de vorm van langdurige gedragsverandering.”

“Gamend leren is geen doel op zich, er zit altijd een gedachte achter. Wil je bijvoorbeeld dat een team beter gaat samenwerken, duurzame keuzes bij consumenten bevorderen of nieuwe medewerkers kennis laten maken met jouw organisatie? Antwoord op die vragen is essentieel om de juiste aanpak te kiezen. Vaak is een game heel effectief, maar soms blijkt dat er een hele andere interventie nodig is om het doel te bereiken.”

Hoe zet je gamend leren in?

Ben je van plan om gamend leren in te zetten om gedrag te veranderen, dan is het belangrijk om een aantal aspecten goed in kaart te brengen. Daarom werkt Annemarijn met een stappenplan:

Stap 1: maak je doel concreet
De eerste stap om gamend leren succesvol in te zetten, is het bepalen van je doel. Doelen kunnen gericht zijn op het verbeteren van (sociale) vaardigheden, vergroten van kennis, of creëren van bewustzijn om zo gedragsverandering te stimuleren. Formuleer je doel SMART, zodat je later ook het effect van jouw game kunt meten. Denk daarbij niet alleen aan de korte termijn, maar zoek ook uit hoe je de gedragsverandering op de lange termijn gaat behouden.

Stap 2: bepaal de doelgroep
Om gamend leren succesvol te maken, is het belangrijk dat de game aansluit op de eigenschappen van de doelgroep. Zo is een groep accountmanagers in de regel competitief ingesteld, terwijl zorgmedewerkers meer gefocust zijn op samenwerking. Andere motivaties zijn bijvoorbeeld een sterke wens om nieuwe dingen te leren, of jezelf te verbeteren.

Stap 3: ga het gesprek aan
Essentieel voor het slagen van gamend leren, is om de intrinsieke motivatie van deelnemers aan te spreken. Waarom willen ze jouw game spelen? Daarom onderzoeken we hoe persoonlijke doelstellingen overeenkomen met het doel dat je in stap 1 hebt geformuleerd. Door met de doelgroep te praten, ontdek je wat ze zelf willen bereiken en wat zij hiervoor nodig hebben. Hier kun je de aanpak vervolgens op afstemmen.

Stap 4: houd rekening met praktische zaken
Bij het kiezen van een game spelen praktische zaken een grote rol. Wil je op korte termijn een effect realiseren, maar bestaat je doelgroep uit 1000 personen? Dan is een online game waarschijnlijk geschikter dan een escaperoom waar zes deelnemers tegelijkertijd aan kunnen deelnemen. Kijk daarom altijd of je plannen haalbaar en uitvoerbaar zijn. Check daarnaast of je de juiste middelen tot je beschikking hebt om jouw game te bouwen, uit te voeren, verder te ontwikkelen en te onderhouden.

Stap 5: kies de game (en ga spelen)
Tot slot is het tijd om te bepalen of een game de juiste interventie is en, zo ja, een passende game te kiezen of te maken. Kijk wat er al aan games op de markt is en wat voor jouw doelgroep wel en niet werkt, of ontwikkel zelf een nieuwe game. Kies in beide gevallen voor een spel met gamemechanieken die passen bij de doelgroep. Zodra de game klaar is, is het tijd om hem te spelen.

Tip: rol je game niet direct groots uit, maar toets hem bij een deel van de doelgroep. Hoe ervaren zij de game? Worden ze geprikkeld om door te spelen? Zien zij kansen om je game beter te maken? Met deze waardevolle feedback kun je de game perfectioneren.

En daarna…
Gamend leren lijkt heel effectief op de korte termijn. Deelnemers worden geprikkeld, willen winnen en sluiten met een positief gevoel af. Het directe effect is vaak een goed voornemen om je gedrag te veranderen. Maar wat zijn de resultaten op lange termijn? Annemarijn: “Bij Rijkswaterstaat verkennen we momenteel methodieken om langdurende effecten van leerinterventies te meten. Houden mensen het nieuwe gedrag vol? Die effecten evalueren we, zodat we onze interventies hier nog beter op af kunnen stemmen.”

Voorbeelden van Serious Games

Gamend leren heeft al in verschillende vormen succes geboekt.

Annemarijn: “Binnen Rijkswaterstaat hebben studenten van de HKU een pilot gedaan rondom cyber awareness. Eén initiatief daarvan was de koffie-quiz: in de tijd van het vollopen van een beker koffie, kon iemand op een tablet twee vragen beantwoorden over online veiligheid. Bijna iedereen die voorbijkwam speelde het spel. Sommigen kwamen zelfs terug om meer punten te scoren.”

“Een andere game is ingezet door de Dienst Justitiële Inrichting. Zij trainen met Virtual Reality hun gevangenisbewaarders. Via de VR-bril gaan bewakers bijvoorbeeld de confrontatie aan met agressieve gevangenen. Ondanks dat het alleen virtueel gebeurt, voelen ze zich in een hoek gedrukt. Dit soort situaties zijn moeilijk te trainen in het echt. Dan biedt een VR-game uitkomst.”

Smart Maintenance en gamification

Welke rol kan gamend leren spelen bij Smart Maintenance?

Annemarijn: “Gamend leren biedt ontzettend veel mogelijkheden. Ook voor voorspelbaar onderhoud kan gamend leren een oplossing zijn. Dit gaan we op 19 maart 2020 – tijdens het kennisevent van World Class Maintenance bij Fieldlab Campione – verder met elkaar onderzoeken.”

Tijdens het kennisevent Serious Gaming bespreken we de kansen voor gamend leren in voorspelbaar onderhoud. Wil je hierbij zijn? Informeer bij Ruben Ogink naar de mogelijkheden.