21 december 2022

Een brug die 100% biologisch afbreekbaar is, maar toch een levensduur heeft van minstens 100 jaar. Klinkt als een onmogelijke opgave? Niet voor de partners binnen het project DRIVE. In opdracht van de Provincie Fryslân bouwden zij een draaibare fietsbrug van biocomposiet met als hoofdgrondstoffen vlas en hars. Berrie Veenhof, teammanager monitoring en senior adviseur bij Sweco, vertelt over dit project.

De Provincie Fryslân wil de nummer 1 zijn in circulair bouwen. Toen de brug in Ritsumasyl aan vervanging toe was, zochten ze naar  een alternatief voor het traditionele beton en staal. Samen met hun partners kwamen ze uit bij een biocomposiet dat voor 80% bestaat uit de natuurlijke materialen vlas en hars. Hoewel dit biocomposiet al eerder gebruikt was, is de brug veruit het grootste kunstwerk dat hiermee gebouwd is.

Het brugwegdek bestaat voor 80% uit natuurlijke grondstoffen

Berrie vertelt: “Voordat we begonnen met het ontwerp, is het materiaal uitgebreid getest in het laboratorium. We wilden vooral weten hoe de zogenaamde kruip zich ontwikkelt. Dit fenomeen kan ontstaan wanneer krachten zoals bijvoorbeeld het eigen gewicht een blijvende vervorming veroorzaken. Dat was vooral van belang omdat de brug open en dicht moet draaien.”

“De resultaten van de laboratoriumtesten waren vanaf het begin hoopgevend. Maar voor de zekerheid is de brug iets zwaarder uitgevoerd (overgedimensioneerd). Dat pakte goed uit toen twee zware tractoren ook gebruik wilden maken van de fietsbrug. Deze onvoorziene test wist de brug prima te doorstaan. Als we meer kennis opbouwen van dit materiaal is overdimensioneren minder noodzakelijk en kunnen we toewerken naar een standaardveiligheidsfactor.”

Sensoren in brugdek

Om te monitoren hoe de brug zich gedraagt terwijl hij in gebruik is, zijn 188 glasvezelsensoren in het wegdek geplaatst. Berrie: “We hadden natuurlijk de resultaten uit het laboratorium, maar we wilden zeker ook monitoren hoe de biocomposiet zich in de werkelijkheid zou gedragen. Daarom hebben we in het hele brugdek sensoren geplaatst. Die meten onder andere of de brug weer terugkomt in de oorspronkelijke vorm.”

De data uit de monitoring liet zien dat bij het openen van de brug een verhoogde piek(belasting) in de strain in het middenstuk van de brug ontstond. Naar aanleiding hiervan laat men nu de eerst het opzetwerk van het kortste eind zakken en enkele seconden later het opzetwerk van het lange eind. Dit vermindert de piekbelasting aanzienlijk. Dit resulteert uiteraard in een positief effect op de levensduur van de brug.”

Na 2,5 jaar blijkt het biocomposiet beter te presteren dan verwacht

“Inmiddels is de brug 2,5 jaar in gebruik, en presteert het materiaal nog beter dan verwacht. Dat betekent dat de levensduur waarschijnlijk nog langer gaat zijn dan we voorspelden. Natuurlijk blijven we doorgaan met monitoren. We willen bijvoorbeeld ook het effect van temperatuur mee gaan nemen. Met de huidige temperaturen gaat alles goed, maar wat als we door klimaatverandering steeds hogere cijfers aantikken op de thermometer? Ook daar moet het materiaal tegen bestand zijn.”

Leren door te doen

In het kader van klimaatverandering hoopt Berrie dat andere assetbouwers en -eigenaren een voorbeeld nemen aan dit project. Hij vertelt: “De Provincie Fryslân toont lef met deze biocomposietbrug. Weinig organisaties durven het aan om te kiezen voor een relatief onbekende grondstof. Maar als niemand het doet, komt er nooit verandering. De eerste boot is ook gezonken. Maar door hem te water te laten, ontdekten bouwers wel wat ze beter konden doen. En bouwen we nu schepen die de oceanen doorkruisen.”

“Tegenwoordig kunnen we bijna alles testen en voorspellen. Daardoor is de kans dat het misgaat minimaal. Maar toch blijven we vasthouden aan het bekende. Om verandering teweeg te brengen, heb je een bestuur nodig dat zegt: we gaan het gewoon doen. Neem een weloverwogen risico. Wij deden het, en iedereen is trots op het resultaat. Ik hoop dat dit project anderen inspireert om ook verder te kijken dan de traditionele grondstoffen.”

Awards biocomposietbrug

De biocomposietbrug in Ritsumasyl won in 2019 zowel de Circular Award Public als de Lighthouse Award. Een kroon op het werk van het team dat bij de bouw betrokken was. Ben je benieuwd naar de monitoring van de brug? Via deze link kun je zelf live meekijken met de data.

Wij bedanken Berrie voor het delen van zijn verhaal. Wil je meer weten over dit project? Neem dan contact met hem op via berrie.veenhof@sweco.nl. Heb je vragen over smart maintenance aan assets? Neem contact op met Thijs Verbeek via camino@worldclassmaintenance.com.