19 december 2023

Een tunnel die dicht moet door een storing, haalt steevast het landelijke nieuws. En dat is iets wat Rijkswaterstaat graag wil voorkomen. Met datagedreven assetmanagement kan het onderhoud aan tunnels voorspelbaarder worden gemaakt. Om die ambitie waar te maken, werkt Rijkswaterstaat samen met Vialis, onderdeel van VolkerWessels, in de proeftuin Salland-Twentetunnel. Hier onderzoeken ze hoe data het onderhoud kan ondersteunen en storingen kan voorkomen.

Sinds een half jaar is de data-analyse in volle gang. Al gebeurde dat wel op een andere manier dan gehoopt. Ico Jacobs, Senior Adviseur Assetmanagement bij Rijkswaterstaat vertelt: “We wilden de realtime data ontsluiten door middel van een binnen Rijkswaterstaat standaard ontsluiting Object data services (ODS). Door allerlei omstandigheden lukte dat niet. Om niet meer tijd te verliezen besloten we een half jaar geleden te kiezen voor niet-live data. We halen één keer per maand de verzamelde gegevens op en voeren daar analyses op uit.”

Dat leverde al meteen meer op dan verwacht. Marco de Jong, business development manager bij Vialis, vertelt: “Als assetmanager hebben we natuurlijk het liefst realtime inzicht. Daarmee kunnen we storingen het best voorkomen. Toch heeft de aanpak die we nu hanteren al veel meer opgeleverd dan we hadden verwacht. Daar zit meteen een leerpunt: door gewoon te beginnen – zelfs al zijn de omstandigheden niet ideaal – leer je meer dan door af te wachten.”

Zicht op licht

In de data-analyse focussen Rijkswaterstaat en Vialis zich op enkele zogenaamde logische functievervullers. Voor de Salland-Twentetunnel zijn dat de ventilatie, pompen en verlichting. Daarmee ontdekten ze al verschillende trends die zonder data waarschijnlijk niet gevonden waren. Ico geeft een voorbeeld: “We stemmen de verlichting in tunnels af op het daglicht. Uit de data bleek dat de verlichting in de ene tunnelbuis echter veel feller scheen en veel vaker varieerde dan in de andere buis. Met een inspectie kom je daar niet zo snel achter, omdat je dan maar in één buis tegelijk kijkt.”

Data in context

Ook in de data over de ventilatoren zagen Rijkswaterstaat en Vialis een bijzondere afwijking. Ico vervolgt: “In de data is de wekelijkse automatische test van de ventilatoren duidelijk te zien. Vervolgens analyseren wij de data uit de test. Daarin zagen we telkens ongeveer hetzelfde patroon. Op twee gelegenheden na: daar week het trilling signaal sterk af terwijl de ventilator stil stond. We konden niet verklaren waarom dat zo was, want bij latere testen was alles weer normaal. Tot we de onderhoudsmonteur spraken. Hij herinnerde zich dat er op deze testmomenten een trein langs was gereden. Na een check bij ProRail bleek het inderdaad te gaan om een zware goederentrein. Dat verklaarde de trilling.”

Dit leverde wederom belangrijk inzicht op. Marco: “Uit dit voorbeeld blijkt hoe belangrijk het is om je bevindingen uit data te verifiëren bij mensen die er in de praktijk mee te maken hebben. Zeker in het begin heb je die context nodig om bepaalde zaken te verklaren. Je moet echt snappen waarom iets gebeurt, voordat je een goede conclusie kunt verbinden aan wat de data je vertelt.”

Landelijke tunnelstandaard DGAM

Hoewel de proeftuin aan de Salland-Twentetunnel al diverse inzichten heeft opgeleverd, zijn de partijen er nog niet. Marco spreekt een heldere ambitie uit: “We willen een landelijke standaard maken voor data uit tunnels. Die tunnelstandaard bestaat in principe al, maar schrijft nog niet voor wat de naamgeving van tags moet zijn. Terwijl dat essentieel is om data consistent te kunnen verwerken. Bij de proeftuin Salland-Twentetunnel willen we een basis leggen voor deze standaard. Dit gaat enorm bijdragen aan het succes van datagedreven assetmanagement.”

Ook Ico hoopt nog meer te leren. Hij vertelt: “Rijkswaterstaat heeft als doel om het benodigde onderhoud op tijd en zonder extra kosten en hinder uit te voeren, zodat tunnels veilig en beschikbaar blijven. Datagedreven assetmanagement is daarin essentieel. Ik hoop dat we de lessen die we bij de Salland-Twentetunnel leren, uiteindelijk kunnen toepassen op alle tunnels in Nederland.”

Open en transparant

Tot slot hebben beide heren een oproep aan iedereen die bezig is met datagedreven assetmanagement. Marco: “Je moet dit echt samen doen. Dat kan alleen als alle partijen open en transparant zijn. Wij merken dat onze open houding onderling ons echt vooruitbrengt.” Ico vult aan: “Voel je vooral ook vrij om informatie op te halen. Je hoeft niet alles zelf uit te vinden. Wij delen onze kennis al binnen CAMINO, dus klop zeker aan als je vragen hebt. Zo brengen we elkaar verder.”

Meer weten?

Wij bedanken Ico en Marco voor het delen van hun ervaringen met datagedreven onderhoud bij de Salland-Twentetunnel. Wil je meer weten over dit onderwerp? Stuur een mail naar camino@worldclassmaintenance.com, we denken graag met je mee.