25 mei 2016

Hoe kun je de samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven goed organiseren? “Dat is een onderwerp dat landelijk speelt in veel sectoren”, zegt WCM-directeur Paul van Kempen. “Het is eigenlijk wel een heel fundamentele vraag.” WCM brengt docenten, studenten en mensen uit de praktijk bij elkaar in fieldlabs, zoals Fieldlab Campione.

Fieldlab Campione komt op Gate2 in Rijen. Dichtbij dus voor ROC Tilburg en Avans Hogeschool. Beide onderwijsinstellingen willen de kennis die ze opdoen in het project gebruiken voor hun curriculum. Van Kempen: “Condition based maintenance – want daar gaat het om in Fieldlab Campione – zit nu nog niet op alle niveaus in het onderwijs. Dat wil men oppakken”.

Onderwijs WBProcessen simuleren
ROC Tilburg is in charge om voor Fieldlab Campione een procesinstallatie te laten bouwen. De eerste fase van de bouw van de proeffabriek gebeurt om praktische redenen (schoolvakantie) nog met een commerciële partij, maar daarna kunnen mbo- en hbo-studenten met de installatie aan de slag door processen te simuleren, of de installatie aan te passen of uit te breiden. “Deelnemende bedrijven kunnen de installatie gebruiken om te testen en studenten kunnen er ervaring opdoen”, zegt Elmo Arrias van ROC Tilburg (afdeling Proces- en milieutechniek).

Data-analyse
Voor Avans-studenten is deelname aan Fieldlab Campione onderdeel van het projectonderdeel Praktijk in de minor Procesautomatisering. De proefinstallatie komt vlakbij de ‘controlekamer’ waarin hbo-studenten aan de slag kunnen met data-analyse. Jobert Ludlage van Avans Hogeschool (afdeling Elektrotechniek): “Een fieldlab als dit is vooral interessant voor bedrijven die niet groot genoeg zijn om dit oort activiteiten in eigen huis te doen. Daarnaast kun je ook problemen analyseren die uit de praktijk komen.”

Ideale testomgeving
Fieldlabs zijn een nuttige manier om innovaties te testen legt Van Kempen uit. “In een echte plant is dat vaak niet eenvoudig te organiseren vanwege werkvergunningen, veiligheidseisen en de productie die door moet. In een fieldlab speelt  dat niet, of minder.” Ook geldt dat mkb-bedrijven – vaak de motor achter vernieuwingen – niet snel toegang krijgen tot die grote productiebedrijven om testen te doen. “Het fieldlab is met name ook interessant voor deze groep.”

Wens bedrijven centraal
Een belangrijke factor in een project waarin bedrijfsleven en onderwijs samenwerken, is dat de wens van het bedrijfsleven centraal staat. Het startpunt in een fieldlab is daarom meestal de asset owner. Van Kempen: “Het doel is om een innovatie versneld naar de markt te brengen. Andere partijen sluiten daarop aan, inclusief het onderwijs. Zo werk je samen aan praktijkgericht onderwijs.”

Kortetermijnpolitiek
De betrokkenheid van het bedrijfsleven bij het onderwijs kan wel beter, vinden de drie heren. Van Kempen: “Je ziet toch dat het veelal dezelfden zijn die meedoen; met name bedrijven die zich druk maken over voldoende toestroom van gekwalificeerd personeel.” Arrias: “We hadden een mooie praktijkcase met het uitwisselen van een grote regelklep, waarbij de student het hele traject moet regelen van werkvergunning tot steigerbouw en het sleutelwerk zelf in een virtuele omgeving. We kregen hierop ook wel hele enthousiaste reacties van bedrijven, maar mee-ontwikkelen aan dergelijke casussen willen ze vaak niet. Wel zouden ze graag de opgedane kennis gebruiken.” Ludlage wijt dit aan de kortetermijnpolitiek van veel ondernemingen. Ludlage: “Binnen nu en een jaar moet iets draaien. Als je aan een innovatietraject begint met studenten, is het resultaat niet altijd vooraf in te schatten. Daarnaast zijn ondernemingen ook steeds meer afhankelijk van onderaannemers.”

Geen actie
De matige betrokkenheid van het bedrijfsleven is dus wel wat vreemd? Ludlage: “Er is behoefte aan personeel dat meer kan én ze moeten vervanging krijgen vanwege de vergrijzing. Men ziet dat ook wel, maar als er actie ondernomen moet worden, valt het stil.” Arrias: “Bij Amerikaanse bedrijven speelt die korte termijn nog meer een rol.” Ludlage: “Dat geldt ook voor veel Nederlandse bedrijven die steeds meer volgens Angelsaksisch model werken.”

Ander en beter contact
Arrias vertelt over het intensieve contact dat hij heeft met IFF en FujiFILM uit Tilburg dankzij projecten (waaronder Campione) die het ROC met hen doet. Arrias: “Dat is toch anders dan puur vanuit het onderwijs, waarbij je contactpersoon vaak iemand is op HR of Opleidingen.” Ludlage: “Ja, vanuit een praktijk-georiënteerd project heb je beter en inniger contact.” Van Kempen vult aan: “Fieldlabs zijn niet voor niets praktijksituaties met mensen uit het bedrijfsleven. Het is een mooie manier voor studenten om aan concrete zaken te werken. Daar zit de meerwaarde.”

Klassieke kennis
Een veelgehoorde klacht is dat wat studenten in het eerste jaar leren, in het vierde jaar verouderd is. Door gezamenlijk in projecten te stappen, is het eenvoudiger om actueel blijven. Van Kempen: “Welke competenties verwacht de industrie van mbo en hbo? Het gaat steeds meer richting allerlei smart industry toepassingen: de klassieke kennis van hoe slijt een pomp, combineren met big data analyse. Dat willen we bij elkaar brengen.”

Denk na
Er is binnen Fieldlab Campione veel aandacht voor de human capital factor. Dat blijkt onder meer uit de ‘stevige betrokkenheid’ bij dit onderwerp door Tilburg University. Van Kempen: “Je kunt wel veel innovatieve technieken ontwikkelen, maar je hebt dan ook mensen nodig die ermee kunnen werken. Anders heb je nog niets. Je ziet het onderhoudsvak veranderen; het gaat steeds meer om IT en data-interpretatie. Mijn oproep aan bedrijven én onderwijs is dan ook: doe mee! Denk erover na wat je samen kunt doen, zodat het onderwijs paralellel blijft lopen met de behoefte uit de markt. Dat is iets dat we samen moeten doen. WCM kan dat faciliteren.”